کد مطلب:31668 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:23

گنجینه پرسمان » اعتقادات

آيا بهشت و جهنم ابدي است يا از بين ميروند؟

براي بهشت و جهنم پاياني نيست و اين مطلب در آيات بسياري (قريب به هشتاد آيه) آمده است; مانند: ادْخُلُوهَا بِسَلَـَمٍ ذَ َلِكَ يَوْمُ الْخُلُودِ; (ق، 34) به سلامت وارد بهشت شويد كه اين روز جاودانگي است أُوْلَـََّئِكَ أَصْحَـَبُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَـَـلِدُونَ; (بقره، 257) آنان در آتش جاودانهاند و نيز (مائد، 85)، (توبه، 22) و... .

فرق دنيا با آخرت

برگشت قسمت دوم پرسش به فرق دنيا با آخرت است. بين دنيا و آخرت تفاوتهايي وجود دارد كه به برخي از آنها اشاره ميكنيم: الف) يكي از تفاوتهاي دنيا و آخرت، محدوديت عمر دنيا و جاودانگي آخرت است، كه در پاسخ قسمت اول پرسش بدان اشاره شد.

ب) دومين تفاوت اساسي بين زندگي دنيا و زندگي آخرت اين است كه خوشيهاي دنيا آميخته با رنج و زحمت است و مردم كمابيش از لذتها و شاديها و آسايشهايي برخوردارند، ولي جهان آخرت داراي دو بخش جداي از هم (بهشت و جهنم) است و در يك بخش اثري از عذاب و رنج و ترس و اندوه نيست و در بخش ديگر جز عذاب و اندوه چيزي يافت نميشود.

ج) فرق مهم ديگري كه بين دنيا و آخرت وجود دارد اين است كه زندگي دنيا مقدمه آخرت و وسيلهاي براي كسب سعادت ابدي است و زندگي آخرت، زندگي نهايي و اصيل ميباشد و هر چند زندگي دنيا و نعمتهاي مادي و معنوي آن مطلوب آدمي است، ولي با توجه به اينكه همة آنها ابزار آزمايش و وسيلة تكامل حقيقي و تحصيل سعادت ابدي است، اصالتي نخواهد داشت و ارزش واقعي آنها بسته به توشهاي است كه شخص براي زندگي ابديش بر ميدارد.

بنابراين، پايانپذيري زندگي دنيا نهفته در فلسفة وجودي آن است; يعني دنيا بوجود آمده كه پلي باشد به جهان آخرت، ولي جهان آخرت نامحدود است و اين مطابق با فطرت انساني است; چرا كه ميل به زندگي جاودانه و هميشگي در فطرت و نهاد همة انسانها نهفته است. و خدا با جهان جاودانة آخرت، اين آرزوي فطري انسان را، كه در زندگي دنيا ناكام ميماند، برآورده ميسازند.

بحث ديگري كه بيان آن مناسب است، رابطة مدت زمان دنيا و جاودانگي آخرت است; به عبارت ديگر پاسخ به اين سؤال كه چرا نتيجة اعمال كوتاه مدت دنيا، با جاودانگي در آخرت برابر است؟ البته، چنانكه اشاره شد اين مطلب دربارة پاداش و بهشت، چندان مهم نيست زيرا بخشش و پاداش هرچه بيشتر باشد، نشانة فضل و كرم پاداشدهنده است و اين جاي هيچگونه سؤالي ندارد، ولي اين مسأله دربارة عذاب فرق ميكند و نياز به توضيح دارد.

از آنجا كه پاداش و كيفر اخروي، نتيجه و اثر عيني بلكه تجسم عمل انسان است، ديگر مسألة برابري از نظر كميّت (زمان) و كيفيت مطرح نيست;

بنابراين، هنگامي كه گناه و كفر و طغيان و سركشي سراسر وجود انساني را احاطه كرد و تمام بال و پر روح و جان او در آتش بيدادگري و نفاق سوخت، چه جاي تعجب كه در سراي ديگر براي هميشه از نعمت پرواز محروم گردد. چرا كه او آگاهانه و با اختيار قدم در راه تباهي گذاشت و گرفتار عذاب ابدي شد. در حديثي از امام صادقبه اين مطلب اشاره شده است:

به اين سبب (جمعي از) اهل دوزخ هميشه در آن ميمانند كه نيّت آنها اين بوده كه اگر جاودانه در دنيا بمانند، گناه و معصيت خدا كنند و به اين سبب اهل بهشت هميشه در آن ميمانند كه قصد آنها اين بوده كه اگر هميشه در اين جهان بمانند، فرمان خدا را اطاعت كنند; بنابراين هر دو دسته به خاطر نيت و قصدشان خلود يافتند(وسائلالشيعه، ج 1، ص 36.)

البته نيت گناه جاويدان، تنها از كساني ممكن است سر زند كه تمام وجودشان به رنگ گناه در آمده باشد و طغيان و سركشي همه وجود آنها را احاطه كرده و تمام روزنههاي رهايي بسته و پر و بالشان سوخته شده باشد; به عبارت ديگر خلود، خاصيت آنچنان روح آلوده و طغيانگري است كه تصميم بر گناه دائم دارد; كسي كه بر اثر گناه به چنين حالتي در آيد، آنچنان از خدا دور ميشود كه راهي براي بازگشت خويش نميبيند و اين از آثار اعمال خود اوست.(ر.ك: معاد و جهان پس از مرگ، آيةالله مكارم شيرازي، ص 383ـ394، مطبوعات هدف.)